راحتى مؤمن در دنیا

در قسمت اول روایت، حضرت صادق علیه السلام فرمود: براى مؤمن راحتى وجود ندارد، در این قسمت مى‏فرماید: راحت مؤمن در این دنیا در چهار امر معنوى است.

1- راحتى در خاموشى‏

خاموشى مقارن با فکر، آن هم فکرى که برایت معرفت آرد، معرفت به حال قلب و نفست در آنچه که بین تو و خداست.

در حقیقت، این خاموشى براى تو باید یک سفر معنوى الهى باشد که در این سفر براى قلب و نفس، غنیمت آورى و از دامن هر دو، آنچه ضرر دارد پاک کنى که خاموشى مورث فکر عبادتى بس بزرگ است، در میدان این عبادت است که انسان به وضع قلب و نفس خویش آشنا مى‏شود، تا جایى که نفس را تجلى‏گاه اسما و صفات کرده و قلب را پس از شستشوى کامل، حرم خدا مى‏نماید و در حقیقت در سایه این خاموشى یعنى به خود رسیدن، تمام حجاب‏هاى بین نفس و قلب و حضرت حق را از میان برمى‏دارد و به تمام معنى، بنده‏اى خالص و مخلص مى‏گردد.

این خاموشى یعنى در خود فرو رفتن و خویش را بازرسى کردن، در حقیقت مجاهده در راه خداست و در این مجاهده باید به انتظار عنایات و الطاف حضرت دوست بود که بدون شک مزد این مجاهده به انسان خواهد رسید.

[وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ‏] «1».

تربیت و ریاضت نفس‏

در منافع خاموشى، تربیت و ریاضت نفس قرار دارد که نفس را اگر از گناهان زبان به وسیله خاموشى بتوان بازداشت و در زمینه سخن گفتن اگر بتوان به او سختى داد، بازداشتنش از سایر گناهان، کار ساده‏اى خواهد شد و به نظر مى‏رسد که‏ مهم‏ترین ریاضت در میان ریاضت‏ها مسئله پر منفعت صمت و خاموشى است، در آثار اسلامى آمده که از عمده‏ترین علل، براى رسیدن به بارگاه رحمت و یافتن اسرار ملکوت، ترک هر کلام به جز کلام حقّ است.